Cây mã đề là cây gì và tác dụng trị bệnh ít người biết

Cây mã đề là loài cây có nhiều dược tính, nó có rất nhiều công dụng to lớn đối với sức khỏe mỗi người. Dù cây mã đề rất phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà còn nhiều nơi trên toàn thế giới nhưng không phải ai cũng có thể nắm rõ về những tác dụng của cây. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về cây mã đề.

Cây mã đề là cây gì

Cây mã đề hay còn được gọi là cây rau mã đề là một trong những loại cây có thể vừa là rau thực phẩm, vừa thảo dược thiên nhiên có thể chữa bệnh.

Tên khoa học của cây mã đề là Plantago asiatica L. Đây là một chi có chứa ~200 loài thực vật kích thước nhỏ và đều gọi chung là mã đề. Hầu hết những loài là cây thân thảo, dù cho có một số ít loài là dạng cây bụi nhỏ, chiều cao lên đến 60 cm.

Mã đề là loại cây cỏ, thân ngắn, sống lâu năm. Lá mọc ở gốc hình dáng giống hoa thị, có cuống rộng và dài. Phiến lá hình thìa hay hình trứng, có gân dọc theo sống lá.

Quả mã đề có dạng quả hộp, bên trong gồm có nhiều hạt màu nâu đen bóng. Mỗi quả có khoảng 8 – 13 hạt.

Cây mã đề chia làm 2 loại

Cây mã đề khô

Cây mã đề khô sử dụng kèm với nước sẽ có khả năng trị bệnh nhiệt miệng, mệt mỏi, mất ngủ. Cây mã đề khô thường được rửa sạch, phơi thật khô dưới nắng và dùng dần. Sử dụng trà mã đề sẽ giúp bạn bớt được cảm giác thèm thuốc lá. Tỷ lệ cai thuốc lá thành công có thể lên đến 99%.

Cây mã đề nước

Ngoài giống cây mã đề mọc ở trên cạn mà chúng ta vẫn biết, bên cạnh đó còn có một giống cây mã đề nữa gọi là cây mã đề nước, hay còn biết với tên gọi là hẹ nước, cây vợi. Đó là cây cỏ thủy sinh, sinh sôi ở ao hồ, có gốc và rễ đều ngập trong bùn.

Thân cây ngắn hoặc gần như là không có thân. Lá hình bầu dục, mềm, mọc thành cụm ở gốc. Hoa lưỡng tính mọc trên cuống dài, có màu tím nhạt, trắng, hoặc trắng đục. Quả hình cầu. Cây thường mọc thành một đám ruộng tại những ao hồ nông, bờ suối, kênh rạch, ruộng trũng có nước quanh năm.

Cây vừa được dùng làm rau ăn hàng ngày lại còn có công dụng tốt trong y học. Cây mã đề nước có khả năng làm giảm mỡ máu, chữa béo phì, hạ huyết áp và tăng huyết áp. Trong Đông y vị thuốc bào chế từ mã đề nước được gọi là trạch tả. Trạch tả có tính hàn, vị ngọt, vào các kinh thận, bàng quang. Có công dụng tiêu viêm, lợi niệu, thanh nhiệt, long đờm, hữu hiệu trong điều trị những bệnh: Ho do viêm họng, giúp mát gan, phù thũng do thận, lợi tiểu…

Tác dụng của cây mã đề trong việc trị bệnh

Cây bao gồm một lượng đáng kể protein ngoài các chất dinh dưỡng cần thiết khác, chẳng hạn như beta carotene, vitamin K và C, canxi, các chất dinh dưỡng thực vật như apigenin, aucubin, allantoin, axit oleanolic, baicalein, sorbitol và tannin.

Trong đó beta carotene có khả năng tăng cường thị lực và chống lại sự hình thành tế bào ung thư, bổ sung canxi cho xương chắc khỏe và là yếu tố quan trọng cho hệ thần kinh khỏe mạnh, vitamin C có thể chống được quy trình ung thư và giảm lo âu, vitamin K cũng tuyệt vời cho lưu thông máu và sức khỏe mạch máu.

Ngoài ra, những công dụng chính của cây mã đề phải được lưu ý là:

Chống viêm tự nhiên

Cây chứa một lượng lớn allantoin và apigenin, có thể là những chất chống viêm tự nhiên vô cùng quý giá.

Phục hồi tổn thương hệ thần kinh

Thảo dược này bao gồm một liệu pháp chống viêm mạnh mẽ được gọi là aucubin, có thể chữa lành các dây thần kinh bị tổn thương.

Tăng cường năng lượng cho tế bào

Baicalein hữu cơ được tìm thấy trong cây mã đề đã được chứng minh là giúp điều chỉnh ty thể (trung tâm năng lượng của tế bào). Ty thể khỏe mạnh là điều quyết định cho một cơ thể khỏe mạnh.

Phòng trị viêm gan

Các hóa chất tự nhiên được gọi là axit oleanolic có cả hai thuộc tính bảo vệ gan và kháng khuẩn, có thể hữu ích trong việc điều trị hoặc ngăn ngừa viêm gan.

Chữa bệnh đường hô hấp

Cây được sử dụng bởi các chuyên gia y tế để giảm tắc nghẽn phế quản, viêm thanh quản và viêm phổi, ho.

Nhiều nghiên cứu tiết lộ rằng loại thảo dược này có hiệu quả trong điều trị các bệnh về đường hô hấp ngoài viêm phế quản.

Ngăn ngừa ung thư

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Ethnopharmacology, cho thấy tinh chất chiết xuất từ cây mã đề có công dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư từ con người, đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại ung thư tự nhiên, cùng với hóa trị hoặc xạ trị.

Các nhà khoa học nghĩ rằng loại thảo mộc này có thể giúp ngăn ngừa tổn thương DNA thường xuyên do các tế bào ung thư mang lại.

Giảm đau

Cây mã đề được sử dụng để làm giảm đau răng, loét, tiêu chảy, bệnh gút và bệnh thận.

Chữa lành vết côn trùng cắn

Trong trường hợp bạn bị bọ chét, ong hoặc bất kỳ loại côn trùng nào đốt, bạn chỉ cần giã nhỏ và sử dụng nó đắp vào da để giảm đau và giúp vết thương mau lành.

Thuốc giải độc khi bị rắn cắn

Mặc dù công dụng này vẫn đang được các nhà khoa học khám phá, người Mỹ bản địa và người châu Âu vẫn thường sử dụng rễ cây để trị rắn cắn.

Cai thuốc lá

Cây mã đề tạo ra ác cảm tự nhiên với thuốc lá, khiến người hút thuốc dễ dàng từ bỏ hơn nhiều.

Nó có thể được sử dụng trong một loạt các hình thức như trà hoặc dạng xịt miệng.

Đối với trà, chỉ cần thêm 1 muỗng cà phê lá khô vào cốc nước sôi, ngâm trong tối thiểu 10 phút, sau đó uống trước khi hút thuốc.

Rất nhiều người nhận ra điều này giúp loại bỏ cảm giác thèm thuốc hoặc là không muốn hút cả điếu.

Món ăn chế biến từ cây mã đề

Canh mã đề: canh mã đề được chế biến từ lá mã đề, gừng, hành và muối này có tác dụng điều trị bệnh tiểu ra máu và đau buốt niệu đạo khá tốt.

Cháo mã đề: Nấu từ lá mã đề, gạo nếp, hành, muối, có khả năng trị đờm, thanh nhiệt, lợi tiểu. Hiện nay, cháo mã đề rất nổi tiếng và là một món ăn được yêu thích ở Trung Quốc.

Lưu ý trong khi sử dụng mã

• Lá: Bà bầu nên dùng cẩn thận. Người cao tuổi bị tiểu nhiều về đêm, thận không đủ khỏe thì không được sử dụng.
• Hạt: Không phải thấp nhiệt nên được sử dụng cẩn thận.
• Những người tiểu nhiều, táo bón, suy thận, dương khí hạ giáng không nên sử dụng.
• Sử dụng cây mã để cần kiêng chất kích thích, gây nóng như bia, rượu, cà phê, gia vị nóng.

Những công dụng tuyệt vời kể trên của cây mã đề làm cho nó được ví như một loại cỏ thần dược. Nếu như bạn gặp phải bất kỳ vấn đề nào ở trên, hãy sử dụng cây mã đề để chữa bệnh, chắc chắn bạn sẽ hài lòng